Çocuklarda gelişim karmaşık ve çok yönlü bir süreçtir. Gelişimi değerlendirirken temelinde biyolojik bir süreç olduğu, çevrenin etkisi altında yapılandığı ve biyolojik yapı ile çevre özellikleri arasındaki karşılıklı etkileşimin önemi unutulmamalıdır. Çocuk yetiştirmek bir sanatsa eğer, anne-babaların iyi birer sanatçı olması için normal çocuk gelişim basamaklarını iyi bilmeleri gerekir.

Motor Gelişim:

İlk 3 ay:

Yüz üstü yatarken ilk ay çenesini, ikinci ay göğsünü kaldırabilir ve üçüncü ayda kucağa alındığında kafasını dik tutabilir ve kollarını hareket ettirebilir, uzanma ve yakalama çabasındadır. Gözleri ile hareket eden cismi takip edebilir.

3-6 ay arasında:

4-5 aylık iken yardımla oturabilir, kucakta oturabilir ve eline verilen nesneyi tutabilir. 6 aylık iken çocuk sandalyesinde oturur ve önünde sallanan nesneyi yakalar.

6-12 ay arasında:

7 aylık iken kendi başına oturabilir, 8 aylık iken yardımla ayakta durabilir, 9 aylık iken eşyaya tutunarak ayakta durabilir, 10 aylık iken emekleyebilir, 12.ayın sonuna doğru ayakta çok kısa süreli durabilir, ayakta tutulduğunda ayaklarını hareket ettirir, ufak eşyaları ve oyuncakları iterek yuvarlayabilir, elleri arasında oyuncak geçişi yapabilir, sırt üstü yatarken düz dönebilir, işaret parmağı ile nesneleri gösterebilir.

12-18 ay arasında:

15 ayın sonunda yürüyebilir, 18 ayın sonuna doğru elinden tutulduğunda merdiven tırmanır, ayakta iken çömelebilir, ayağı ile topa vurabilir, yere doğru eğilir, destekle zıplayabilir, kaşığı rahatlıkla tutabilir.

18-24 ay arasında:

Kapıyı açabilir, kendi başına merdivenden inip çıkabilir, bir elini daha çok kullanmaya başlar, oyuncakları ile oynarken el becerilerini rahatlıkla kullanabilir (2-3 küpten kule yapabilir).

2-6 yaş arasında:

Düşmeden koşabilir, merdivenden rahatlıkla kendi başına inip çıkabilir, düğmesini açabilir, üç tekerlekli bisikleti sürebilir, tek ayak üstünde kısa bir süre durabilir, bir bardak suyu taşıyabilir, rahatlıkla çömelip kalkabilir, geri geri yürüyebilir. 3 yaşından sonra ayakkabısını giyer, kendini doyurabilir, düz çizgi çizebilir, yardımsız kaydıraktan kayabilir, dans etme müzik ile beraber tempo tutabilir, 4 yaş sonrasında makasla kağıtları kesebilir, 6 yaşına yakın bakarak 1 den 8-9’a kadar sayı yazabilir, öğretilirse adını yazabilir, sek sek oynayabilir, üçgen ve kareyi kopyalar, kendi giyinir kendi soyunur, ayakkabısını bağlar, yüzünü yıkar, dişini fırçalar, altı yaşında iki tekerlekli bisiklete binebilir, el becerileri gözle görülür bir şekilde gelişir.

Dil Gelişimi:

Doğumdan 1 aya kadar: Ağlamanın dışında başka sese rastlanmaz.

2-5 ay arasında: Bebek “agu” sesleri çıkartır.

6-12 ay arasında: Bebek kendi kendine tekrar eder.

12 aylık iken: İlk kelime, bir sesi, bir nesneyi veya olayı belirtmek amacıyla tutarlı ve düzenli biçimde ilk defa kullanır.

12 -18 ay arasında: Cümle yerine kullanılan tek kelime, iki heceli/ kelimeli ifadeyi ilk defa kullanır.

18-24 ay arasında: İki kelimeyi bir cümle içinde sık sık kullanır.

24-60 ay arasında: Kelime hazinesi artar, cümlelerde kullanılan kelimeler giderek artar ve dil alanında süratli bir gelişimi söz konusudur.

Sosyal ve Duygusal Gelişim:

İlk 3 ay içinde: Anneyi tanıyarak tepki verir, konuşulunca dinler, kucağa alınınca susar, nesneleri takip eder, gülümser.

3-6 ay arasında: Anne babasına sarılarak kucaklar, nesneleri ve yiyecekleri ağzına götürür, kendiliğinden gülümser, elini uzatır.

6-12 ay arası: Oyuncakları ile 10-15 dakika oynar, c-e oyunu oynar, karşılıklı oyun oynar, yabancıları tanır, tanıdıklarına ses çıkartır, anneden ayrı kalınca endişelenir, baba-mama gibi kelimeler ile iletişime geçmeye çalışır.

12-18 ay arası: Kendi kendine bardakla su içebilir, kaşıkla yemek yiyebilir, oyuncaklar ile etkileşimi artar, giyimine yardım eder, müzik ile beraber tempo tutabilir, istemediği şeyleri belli eder, ayakkabı çorabını çıkarabilir.

18-24 ay arası: Tuvaletini söyleyebilir, istendiğinde ufak komutları yerine getirerek erişkinler ile etkileşime girer, taklide dayalı oyunlar oynar ( bir kutuyu araba gibi sürmek gibi ), diğer çocuklara ilgisi artar, onlarla birlikte oyuncakları ile oynar, oyuncaklarını diğer çocuklardan kıskanır, rahat su içer, yemek yer.

2-6 yaş arası: Evcilik oynar, ev işlerine yardım eder, çatal kullanır, giyimini kendi başına yapabilir, tuvaletini haber verir, bazı arkadaşlarına daha fazla ilgi gösterir. 3-4 yaşından sonra diğer çocuklar ile etkileşim ve iletişimi iyice artmıştır, yetişkinlerin söylediklerinin büyük çoğunluğunu anlar, oyunlarındaki kurallara uymaya çalışır, kıyafetlerinin tamamını çıkarabilir, gece tuvalet kontrolünü sağlayabilir, el yüz yıkama diş fırçalama işlemini yapar. 4-6 yaş arasında ise sosyal hayata adapte olmaya çalışır, arkadaşları ile uyumu artar, TV da bazı programları takip eder, kendine has özellikler belirir, etrafla etkileşimi iyice artar, kendisi masal anlatabilir.